SPIS INSTRUMENTÓW

1. cynk
   
2. helikon
   
3. kornet
   
4. puzon
   
5. róg ( waltornia )
   
6. sakshorn
   
7. suzafon
   
8. trąbka
   
9. tuba
   

Cynk to instrument dęty ustnikowy, najczęściej zaliczany do instrumentów dętych blaszanych - ze względu na sposób powstawania dźwięku - wykonany z drewna obciągniętego skórą, kości słoniowej lub metalu. Wywodzi się z Persji. Cynk jest jakby skrzyżowaniem instrumentów dętych blaszanych i drewnianych - ze względu na otwory palcowe, umożliwiające grę chromatyczną w całej skali instrumentu i dające instrumentowi ruchliwość porównywalną z fletem. Korpus instrumentu zaopatrzony jest w 6 otworów palcowych, po trzy dla każdej ręki. Dźwięk powstaje w małym i wąskim lejkowatym ustniku.

HELIKON

Helikon to instrument dęty blaszany z grupy aerofonów ustnikowych o ustniku kociołkowatym. Posiada niskie brzmienie, używany jest w orkiestrach dętych i marszowych. Jest odmianą tuby basowej lub kontrabasowej najczęściej w stroju B lub Es o kształcie zaokrąglonym owijającym grającego. Skala od Fis kontra do d¹. Konstrukcja ta powstała prawdopodobnie w Rosji w 1845 r.

KORNET

Instrument dęty blaszany z grupy aerofonów ustnikowych, podobny do trąbki. Zaliczany do rodziny rogów. Powstał z dawnego rogu pocztowego przez dodanie trzech wentyli tłokowych. Zwany jest również pistonem (tłok). Kornet jest mniejszy od trąbki, ma jednak większą menzurę . Większa menzura niż trąbki powoduje "cieplejszy" ton instrumentu. Linię melodyczną zapisuje się w kluczu wiolinowym. Ma większe możliwości techniczne niż trąbka. W orkiestrach dętych kornetowi często powierza się linię melodyczną.

PUZON

Puzon, należący do grupy instrumentów dętych blaszanych, najbardziej spokrewniony jest z rodziną trąbek, z której wyodrębnił się dopiero około XIII wieku, kiedy proste dotychczas trąbki zaczęto budować w kształcie litery S. Trąbki, wydłużając się coraz bardziej, przybrały nową postać: środkowy odcinek rury stał się prosty, a części zakrzywione przybrały w stosunku do niego położenie równoległe. Na tym etapie puzon wykształcił się jako największa rozmiarami trąbka. Pierwszym zachowany egzemplarz tego instrumentu jest przechowywany w Germanisches Nationalmuseum. Pochodzi z roku 1551 i został wykonany przez Erasmusa Schnitzera.

RÓG

Waltornia, inna nazwa róg – muzyczny instrument dęty blaszany. Najbardziej pierwotną formą rogu był prawdopodobnie róg pochodzenia zwierzęcego, przeważnie bawoli lub barani. Świadczy o tym jego nazwa (nie tylko w języku polskim). Także we francuskim cor, włoskim corno, hiszpańskim cuerno, angielskim horn, niemieckim Horn lub Waldhorn (z tego ostatniego wywodzi się alternatywna nazwa polska – waltornia). Z powodu prymitywnej budowy i braku ustnika skala takiego rogu była niewielka, ograniczająca się do jednego lub najwyżej kilku dźwięków. Z czasem zaczynały powstawać rogi metalowe, używane przez pasterzy i myśliwych, a także wykonane z metali szlachetnych – złota i srebra oraz z kości słoniowej, z których korzystało rycerstwo i możni na polowaniach. Metalowy róg zbudowany z rury zakończonej kielichowym rozszerzeniem tradycyjnie przyjął formę okrągłej, pojedynczej lub podwójnej pętli. Instrument posiadał różne rozmiary i stroje. Początkowo róg używany był do polowań. Technika gry na tym instrumencie wymaga, aby jednocześnie dmuchać przez odpowiednio ułożone wargi, obsługiwać wentyle i operować ręką w czarze głosowej instrumentu.

SAKSHORN

Sakshorn – instrument dęty blaszany z grupy aerofonów ustnikowych, udoskonalony we Francji przez Adolpha Saxa w XIX wieku. Budowany jest w różnych wielkościach: sopran (skrzydłówka), sakshorn altowy, sakshorn tenorowy, sakshorn barytonowy (tzw. eufonium), bas (bombardon); wielkości te mają związek ze skalą danego instrumentu; sakshorny mają szczególne zastosowanie w orkiestrach dętych. Niestety nie jest to instrument powszechnie znany i nie jest dostępna duża ilość informacji na ich temat.

SUZAFON

Jest to instrument dęty blaszany z grupy aerofonów ustnikowych, odmiana helikonu o bardzo dużej czarze głosowej znajdującej się nad głową grającego. Został skonstruowany w 1898 r. według pomysłu kapelmistrza i kompozytora Johana Philippa Sousa i stąd nazwany suzafonem (potocznie w orkiestrach dętych zwany słoneczkiem). Najczęściej używany w stroju B, rzadziej w Es, używany w wielkich orkiestrach dętych oraz w orkiestrach tanecznych, dixielandowych i muzyce jazzowej.

TRĄBKA

Trąbka jest najpopularniejsza z grupy instrumentów dętych blaszanych. Jest instrumentem transponującym – jej najpopularniejszym strojem jest B, lecz występują także trąbki C, D, Es, F lub A. Jest to związane z tradycją pochodzącą jeszcze z czasów, w których instrumenty dęte blaszane bez systemu wentyli wydawały tylko szereg tonów naturalnych, dlatego też występowały różne odmiany instrumentu, przeznaczone do grania w różnych tonacjach (z niewielką ilością znaków przykluczowych). Trąbka w stroju B przyjęła się z powodu swego optymalnego brzmienia i wymagań technicznych, stawianych instrumentaliście pod względem zadęcia. Skala instrumentu (zakres dźwięków): od fis małego do e^³.

TUBA

Największy i o najniższym stroju spośród tej rodziny instrumentów. Standardowa skala instrumentu (zakres dźwięków muzycznych) od D¹ do d¹. Doświadczony instrumentalista potrafi uzyskać dźwięki od A² do a¹.Tuba składa się z długiej rury rozpoczynającej się ustnikiem, wielokrotnie zwiniętej, rozszerzającej się stożkowo i zakończonej czarą głosową. Zazwyczaj tuby zwijane są w kształcie elipsy z czarą umieszczoną po prawej stronie grającego z systemem tłokowym lub zaworami obrotowymi. Pełną skalę chromatyczną uzyskuje się, naciskając odpowiednie wentyle (od 4 do 6) obniżając dźwięki podstawowe poprzez włączenie do obiegu krąglików.